Rita Hejvort - Đilda uvek pleše sama

Rođena je u jesen 1917. godine u Bruklinu kao Margarita Karmen Kansino. Ples je upoznala kada je imala samo tri godine. Njeni roditelji, Eduardo Kansino i Volga Hejvort, su takođe bili plesači. Otac je imao španske, a majka engleske i irske krvi. Rita se nije sećala svog detinjstva sa velikom radošću. Govorila je da je njen autoritativni i ambiciozni otac, dok su druga deca bila obuzeta igrom, bio opsesivno uporan u svojim nastojanjima da se ona oproba u Holivudu. Plesala je svakodnevno, a probe su za nju bile duge i naporne. Svoj prvi nastup je imala sa šest godina, a sa samo dvanaest godina je postala profesionalna plesačica nastupajući sa svojim ocem u noćnim klubovima u SAD i Meksiku, kada je i primećena od strane producenta filmske industrije “Fox” koji joj je i ponudio prvi ugovor. Izjavila je da nije preterano volela to što radi. Ples kao da joj je ukrao detinjstvo, ali ju je ipak odveo u svet glamura, filmskih kamera i poznatih.

Američki crno-beli film Čarlsa Vidora „Đilda“ (“Gilda”) iz 1946. godine je obeležio karijeru, ali i život Rite Hejvort. Scena iz ovog filma u kojoj Rita, tumačeći Đildu, pleše u dugoj crnoj satenskoj haljini, skidajući rukavice, smatra se jednom od najsenzualnijih filmskih scena. Ova katarzična scena je izazvala pravu revoluciju seksualnosti na filmskom platnu četrdesetih godina prošlog veka, a sam film je bio suočen i sa cenzurom. 

Đilda, glavni lik u ovom filmu, predstavljala je sve samo ne tipičnu američku ženu tog vremena. Ambiciozna i “nepristojna” Đilda, da bi ostvarila svoj cilj, svoju lepotu i seksualnost koristi kao oružje u „borbi“ sa muškarcima. Ona je liberalna, odlučna i dovoljno hrabra da natera muškarce da je posmatraju kao njima ravnu i dovoljno drska da ugrozi prijateljstvo dva čoveka. Đilda je prikazana kao žena budućnosti, zavodljiva i nekonvencionalna, koja samouvereno igra rulet u kazinu “okružena ružnim ženama i lepim muškarcima“. Zahvaljujući ovom filmu, Rita Hejvort je ušla u filmsku istoriju i  od jedne stidljive devojke iz Bruklina, postaje neprikosnovena femme fatale koja je plenila svojom pojavom, pokretima i šarmom i koja je uspela da bude svrstana u listu 25 najvećih glumica Holivuda.

Nakon ovog filma, mnogi su je poistovećivali sa Đildom. Đilda ili Rita Hejvort? Na to pitanje, Rita je odgovarala: 

“Muškarci odlaze u krevet sa Đildom, a bude se sa mnom. Niko ne može biti Đilda 24 časa na dan.” 

Privatni život Rite Hejvort je bio praćen brojnim razočarenjima i razvodima. Udavala se pet puta. Njen prvi brak se raspao, jer je njen suprug Edvard Džadson, stariji od nje više od dve decenije, Ritu video samo kao “dobru investiciju za budućnost.” Za vreme trajanja ovog braka, na insistiranje supruga, Rita, kako bi se probila u svet filma, menja prezime u Hejvort, koristeći devojačko prezime svoje majke. Da bi bila zapažena (mnogi su je opisivali kao neupadljivu) i da bi udovoljila estetskim zahtevima Holivuda, opet na nagovor supruga, menja i svoj fizički izgled podvrgavajući se bolnim estetskim medicinskim zahvatima. Izjavila je da se bez njega nikada ne bi našla u Holivudu i da je njena karijera, zapravo, bila njegova ideja. Jedan od njenih muževa je bio i poznati holivudski glumac Orson Vels od koga se takođe razvela izjavivši da Vels nikada nije ni želeo brak i porodicu tvrdeći da joj je kasnije priznao da je pogrešio, jer se brak kosio sa njegovim načinom života. Rita je bila u braku i sa princom Ali Kanom i zbog toga je u štampi nazvana “prvom princezom Holivuda”. I ovaj brak se, osuđivan čak i od strane katoličke zajednice, raspao nakon dve godine, jer Rita Hejvort ipak nije bila jedina žena u životu Ali Kana. 

“Ono što me najviše iznenađuje u životu nisu propali brakovi, već oni koji su opstali.”

Rita Hejvort je u emotivnom smislu predstavlja žrtvu svojih loših izbora i objekt manipulacije od strane svojih partnera. Mnogi su je koristili isključivo kao način da napune svoj novčanik i osiguraju vraćanje svojih dugova. Buran emotivni život i razočarenja u svoje partnere, kao i porodične tragedije, čine da se Rita odaje alkoholu, kojim se sama pokušavala “izlečiti” od prošlosti i “promeniti” tu sterilnu boju sadašnjosti u kojoj je živela. Njen nesređen emotivni život uticao je i na njenu karijeru, koja je nakon brojnih razvoda, te nakon odavanja alkoholu, bila na izdisaju. Rita Hejvort je, kao i mnoge glumice, osetila prokletstvo Holivuda. 

“Sve što sam u životu želela je ono što i svi drugi žele - biti voljen.”

Pored filma “The Gilda”, glumila je  i u filmovima “Only angels have wings” (sa Kerijem Grantom), “The Lady from Shanghai” (sa Orsonom Velsom), “Tales of Manhattan” (sa Henrijem Fondom), “You'll Never Get Rich” (sa Fredom Asterom), “Cover Girl” (sa Džinom Kelijem). Snimila je oko šezdeset filmova za nešto više od tri decenije svog rada u Holivudu. Zahvaljujući njenim fotografijama i pojavljivanju na naslovnici časopisa “Life”, postaje neprikosnovena pin-up devojka, a njene fotografije postaju najtraženije među američkim vojnicima za vreme Drugog svetskog rata.

Dijagnostikovanjem Alchajmerove bolesti 1980. godine, zvanično je označen kraj glumačke karijere Rite Hejvort, iako su se simptomi ove bolesti pojavljivali počev od 1960. godine. Zbog bolesti, o Riti se sve do njene smrti brinula ćerka Jasmin, koju je dobila u braku sa Ali Kanom. Umrla je 1987. godine, u svom stanu u Njujorku. Nakon njene smrti, američki predsednik Ronald Regan je izjavio:

“Rita Hejvort je bila jedna od najvoljenijih glumica. Glamurozna i talentovana, obogatila nas je za mnoge lepe trenutke, na sceni i ekranu, a oduševljavala je publiku, još od najranijeg detinjstva. Nensi i ja smo tužni zbog njene smrti. Bila je prijatelj koji će svima nedostajati.”

Đilda je ipak ostala filmski lik koji je naslikan u večnosti bioskopskog platna, dok je Rita, suočena sa stvarnošću koja se mešala sa filmskim kadrovima, čitav život pokušavala da iz tog platna izađe.

“Dobra sam plesačica. Dobra sam glumica. Imam dubinu. Imam osećaj, ali su oni želeli samo sliku.”